Hiç şöyle bir durup düşündünüz mü: Dünya, devletlerin olmadığı bir yer olsaydı nasıl olurdu? Şehirler, köyler, ülkeler; bayraklar, sınırlar, pasaportlar… Tüm bunlar bir sabah uyandığınızda bir anda yok olmuş olsa, hayatınız ne kadar değişirdi? Haydi, gelin, bu hayali beraber kurup biraz beyin jimnastiği yapalım.
Devletler Nereden Geldi?
Önce biraz geçmişe bakalım. Devlet kavramı, insanoğlunun toplu halde yaşamaya başlamasıyla ortaya çıktı. Küçük gruplar halinde avlanırken ve barınak ararken bile bir “liderlik” ihtiyacı hissedildi. Zamanla bu liderler, kurallar koymaya ve toplumu düzenlemeye başladı. Böylece, kabileler krallıklara, krallıklar modern devletlere dönüştü. Bugün dünya, 200’den fazla bağımsız ülkeye bölünmüş durumda.
Ama haydi geçmişe çok takılmayalım. Bu yazının amacı tarih dersi vermek değil! Esas soruya dönelim: Ya devletler hiç olmasaydı?
Devletsiz Bir Dünya: Utopik mi Yoksa Distopik mi?
Günlük Hayatımızda Neler Değişirdi?
Düşünsenize, hiçbir devlet yok. Sınırlar kalkmış, kimse pasaport kontrolü yapmıyor. “Eğer bir yere ait olmadığınızı bilseydiniz, yine de bir yere gitmek ister miydiniz?” diye sormuştu bir yazar. Belki özgürlük hissi başta insanı sarhoş ederdi. İstediğiniz yere gider, dilediğiniz yerde yaşardınız. Ama bir dakika! Bu “özgürlük”, kısa sürede kaosa mı dönüşürdü?
Mesela trafikte kırmızı ışık var mı? Devlet yoksa trafik kuralları da yok demek. Kuralların olmadığı bir ortamda kim yol verir? Herkes aceleci, herkes kendi yolunda… Kısa sürede bir karmaşa içine düşerdik, değil mi?
Ekonomi ve Güvenlik
Peki ya para? Devletler parayı basan ve ona değer biçen mekanizmalar. Devlet yoksa, maaşınızı kim ödeyecek? Ya da daha kötüsü: Paranızı nasıl koruyacaksınız? Bankalar, mahkemeler, polisler… Bunların hepsi bir devletin varlığıyla işliyor. Yani paranız çalınırsa ya da hakkınız yenirse, arayacak bir merciiniz olmayacak. İlkel bir takas ekonomisine mi dönerdik? Peki, o zaman kim kime güvenirdi?
İnsan İlişkileri ve Toplum
Belki de devletsizlik, bireyler arasında daha doğrudan bir bağ kurmamızı sağlar. İnsanlar arası dayanışma artabilir, çünkü herkes hayatta kalabilmek için birbirine bağımlı hale gelir. Ama bu sıcak hayal, bir süre sonra bir kabusa dönüşebilir mi? Çünkü güç her zaman bir şekilde birinin eline geçer. Bugün “devlet” dediğimiz yapılar olmasa bile, onların yerine benzer otoriteler geçer miydi?
Devletlerin İyiliği
Şimdi şöyle bir durup düşünelim: Devletler kusursuz değil. Hatta çoğu zaman hatalarla dolu bir geçmişleri var. Ama hayatımızdaki düzenin, güvenliğin ve sistemin büyük bir kısmını onlara borçluyuz. Devlet olmasaydı, belki de toplumlar asla bu kadar ileri bir seviyeye ulaşamazdı. Üniversiteler, hastaneler, altyapı… Bunların tümü, bir “organize yapı”nın ürünleri.
Sizce, devletler sadece birer “gereklilik” mi, yoksa insanoğlunun “iyi” bir şey yapma çabası mı? Ya da daha cesur bir soru soralım: Siz olsaydınız, devletsiz bir dünyada nasıl bir düzen kurardınız?
Kapanış: Sınırların Ötesinde Bir Dünya Hayali
Devletlerin varlığı ya da yokluğu üzerine düşünmek, insanı hem heyecanlandırıyor hem de biraz ürpertiyor, değil mi? Günlük hayatınızda belki hiç farkında olmadığınız ama yaşamınızı yönlendiren bu görünmez düzenleyicilerin yokluğu, bizi ne kadar farklı bir dünyaya götürürdü bir düşünün.
Peki, siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? Devletler olmadan bir hayat hayal edebilir misiniz? Yorumlarınızı bekliyorum!
(Bu arada, konu ilginizi çektiyse “The Man From Earth” filmi, insanlık tarihine farklı bir açıdan bakan harika bir öneri. İzlemediyseniz mutlaka göz atın!)
